Rënia e lindshmërisë dhe emigracioni i lartë po shfaqin pasoja konkrete në sektorin e arsimit në Shqipëri. Të dhënat më të fundit nga INSTAT tregojnë një ulje të ndjeshme të numrit të diplomimeve në të gjitha nivelet për vitin akademik 2023-2024, me një rënie totale prej 1% krahasuar me një vit më parë.
Rënien më të madhe e ka pësuar arsimi 9-vjeçar, ku u diplomuan 27.705 nxënës, 2.7% më pak se vitin pararendës. Kjo lidhet ngushtë me rënien demografike të grupmoshave të reja, të ndikuar nga lindjet e pakta dhe emigracioni i gjeneratave të reja gjatë dekadës së fundit.
Në arsimin e mesëm të lartë u diplomuan 26.729 nxënës, me një ulje prej 1.3%, ndërsa në arsimin profesional të këtij niveli u diplomuan 3.174 nxënës, me rënie 1.2%. Ndërkohë, në arsimin pas të mesëm jo të lartë, numri i të diplomuarve ishte fare i vogël – vetëm 85 persona.
Sipas INSTAT, numri i studentëve të diplomuar në arsimin e lartë për vitin akademik 2023-2024 ishte 28.193, ku dominuan femrat me 65,8%. Programet “Bachelor” përbënin 51,3% të totalit, ndërsa “Master”-at 43,1%.
Fusha më e preferuar për të diplomuarit ishte “Biznes, administrim dhe ligj”, me 24,4% të totalit. Ndërkohë, femrat dominojnë në “Shkenca sociale, gazetari dhe informacion” (83%), “Shkenca arsimi” (81,7%) dhe “Shëndet dhe mirëqenie” (78,9%). Meshkujt, nga ana tjetër, përfaqësojnë shumicën në fushat teknike si “Inxhinieri, prodhim dhe ndërtim” (63,1%) dhe “Teknologji e informacionit dhe komunikimit” (56,2%).
Rënia e diplomimeve reflekton qartë sfidat demografike të vendit dhe sinjalizon pasoja të mundshme për të ardhmen e forcës së punës në Shqipëri. Autoritetet pritet të përballen me presionin për të gjetur zgjidhje afatgjata që ruajnë cilësinë dhe qëndrueshmërinë e sistemit arsimor dhe tregut të punës.
